Tag: Savendonk

Nieuwe natuur Leemskuilen en Savendonk

Voor ARK Natuurontwikkeling onderzocht Badus Bodem & Water de bodem en hydrologie van 50 ha landbouwgrond in en rond natuurgebied de Geelders in Noord-Brabant. Wat dit gebied bijzonder maakt, is de aanwezigheid van een leemlaag in de ondergrond, afkomstig van het Laagpakket van Liempde, ook wel bekend als ‘Brabantse leem’.

De complexe bodemopbouw creëert unieke hydrologische omstandigheden. Het gebufferde grondwater op de leemlaag biedt optimale groeicondities voor vegetatie die gedijt in een basisch mileu, en draagt bij aan de vorming van bijzondere leembossen.

Gebaseerd op de bevindingen van het onderzoek heeft Badus Bodem & Water in 2021 een hydrologisch inrichtingsplan ontwikkeld om de natuur terug te laten keren. De uitvoering van deze maatregelen tussen 2021 en 2022 heeft indrukwekkende resultaten opgeleverd. Niet alleen keerden vochtminnende soorten zoals Veldrus en Waterranonkel snel terug, ook een broedende Kluut voelde zich meteen thuis in het vernieuwde gebied.

Een boeiend artikel van Nature Today geeft inzicht in de impact van het onderzoek en het uitgevoerde plan tot op heden. Badus Bodem & Water is verheugd bij te dragen aan zowel natuurontwikkeling als het creëren van een gezonde leefomgeving, inclusief het tegengaan van droogte. De snelheid waarmee de natuur herstelt, weerspiegelt de effectiviteit van de genomen maatregelen, waarmee een belangrijke stap is gezet in de ontwikkeling en de bloei van nieuwe natuur.

De Leemskuilen tijdens het veldonderzoek in september 2020 (foto: Joris Schaap).

De Leemskuilen na inrichting in mei 2023, met hydrologische maatregelen om het water langer vast te houden tegen verdroging (foto: Joris Schaap).

Hydrologisch onderzoek Savendonk

ARK Natuurontwikkeling is aanjager van wilde natuur. ARK werkt onder de noemer ‘Brabants Goud in Het Groene Woud’ onder meer aan het realiseren van het Natuurnetwerk Brabant. In 2019 heeft ARK gronden verworven in het Geelders-boscomplex ten oosten van Boxtel: het projectgebied ‘Savendonk’. Dit wil ARK omvormen tot hoogwaardige natuur met leembosontwikkeling. 

Figuur 1. De Leemskuilen in het projectgebied Savendonk is nu nog in gangbaar agrarisch gebruik, maar kan in de toekomst uitgroeien tot hoogwaardige natuur met bijzondere flora en fauna.

ARK vroeg Badus Bodem & Water de waterhuishouding en bodemsamenstelling van het gebied te onderzoeken. Deze (geo)hydrologische studie is belangrijk om de huidige situatie qua bodem en water te kennen en maatregelen te bepalen die nodig zijn om natuur te herstellen. Grondboringen met pH-metingen van het bodemvocht wezen uit dat de ondergrond kalkrijk is en daarmee geschikt voor de vorming van leembossen (zie figuur 2). Daarnaast bleek dat de leemlaag in de ondergrond bepalend is voor de (lokale) grondwaterstroming. Het grondwater zakt nu te diep weg voor de ontwikkeling van natte natuur.

Badus Bodem & Water ontwierp een inrichtingsplan met maatregelen om de verdroging op te heffen, zodat bijzondere flora en fauna terug kan keren en een ecologische verbinding ontstaat tussen boscomplex De Geelders en het Dommeldal. Het plan en de bevindingen uit het onderzoek vormen voor ARK de basis voor behoud en herstel van de natuur in dit gebied.

Figuur 2. Het perceel van de Leemskuilen van figuur 1 is onderzocht met een profielboring tot 250 cm diepte. De figuur toont de aangetroffen bodemhorizonten, de gemiddelde hoogste en laagste grondwaterstand (GHG en GLG) en de pH-metingen van het bodemvocht. Het bodemvocht in het 55 cm dikke esdek is zwak zuur van aard, het grondwater heeft een neutrale zuurgraad. Voor de ontwikkeling van leembossen voldoet deze locatie qua zuurgraad, de grondwaterstanden zijn echter nog te diep. Met hydrologische maatregelen kan deze verdroging voorkomen worden, zodat leembossen hier terug kunnen keren.

Mogelijk gemaakt door WordPress & Thema door Anders Norén